Burgemeester Elbert Roest was in op 6 september 2021 vier jaar burgemeester van Bloemendaal. Ter gelegenheid daarvan keken de redactie van Bloemendaal.nieuws.nl en de burgervader terug op deze ambtsperiode.
Interview en foto’s Charles Duijff
Waarop bent u het meest trots als burgemeester?
Ik ben enorm trots op onze rechtsorde. Ik vind dat we met elkaar zuinig moeten zijn op hoe we dit land hebben ingericht en besturen. Als ik daarin bij kan dragen dan doe ik dat en vind ik dat ik er moet zijn.
Eerder was u burgemeester van Laren In 2017 koos u ervoor naar dat ambt in Bloemendaal te solliciteren. ‘Dat is wat ik wil’ was uw motivatie tijdens ons eerdere interviewgesprek van vier jaar geleden. Is de verwachting die u toen had over het burgemeesterschap van Bloemendaal uitgekomen?
Bloemendaal is een uitdagende gemeente, dat moge duidelijk zijn. De politieke verhoudingen stonden al langere tijd op scherp. Ik heb natuurlijk ook te maken gekregen met die scherpte. Wat belangrijk is, ik heb geleerd ermee om te gaan. Maar ik krijg er ook veel voor terug. Ik heb mijn vorm gevonden én ik krijg steun, anders zou ik hier na vier jaar niet meer zitten.
Steun vanuit zowel de raad als het college?
Ja we hebben een collegiaal college. De raad stelt het kader en maakt de plannen, als college geef je daar uitvoering aan. Ik heb de afgelopen 20 jaar veel college-ervaring opgebouwd en ik vind dit een coherent en goed samenwerkend college. Waar ik als burgemeester heel erg op let is, wanneer er voorstellen komen, komen die dan ook tot besluiten? Met een groep uit de raad die daarvoor is benoemd, houd ik eens per jaar een ‘voortgangsgesprek’ Dan zet ik op rij welke besluiten er allemaal genomen zijn. Dan valt het op dat voor 90% tot 95% van de voorstellen die door het college aan de raad voorden voorgelegd tot besluitvorming komen. Daar komen dan wel amendementen op en moties om dingen bij te sturen. Maar het betekent dat de bestuurskracht -en daar gaat het mij als burgemeester om, in Bloemendaal best op orde is. ’t Gaat soms wel met een hoop tromgeroffel gepaard, dat is Bloemendaal, maar als het erop aan komt worden er wel besluiten genomen! Oók als het lastige besluiten zijn. Ik heb de afgelopen jaren gemerkt dat er voldoende steun is om verder te komen. Dat is voor een burgemeester een heel belangrijk meetinstrument!
Waar ik bijvoorbeeld ook heel trots op ben is dat het dossier Elswoutshoek is gesloten. Dat was weerbarstig om tot een goed einde te brengen, maar dat hebben we met elkaar, daarmee bedoel ik alle betrokkenen, gepresteerd. Ik heb ervaren, dingen gaan soms langzaam in zo’n beheergemeente. Er is altijd uitgebreid overleg nodig, mensen zijn weerbaar, er wordt gebruik gemaakt van juridische middelen. Dat mag allemaal. Dat is ook typerend voor deze omgeving. Waar het om gaat is, ben je met elkaar bezig uiteindelijk je doel te bereiken.
Eén van de dingen waar ik het meest trots op ben is het strand. Het strand was toch een vrijplaats geworden met veiligheidsrisico’s voor de vele duizenden bezoekers die daar kwamen om te feesten. Toen ik kwam waren er 170 feesten op het strand. Dat zijn er nu minder dan 70. Dat hebben we zo afgesproken met de strandtenthouders. Strandtenten zijn nu echt strandtenten geworden. Je kunt er nu overdag van het strand genieten. Onze politiecapaciteit is beperkt, zoals ook landelijk het geval is. Nu kan de politie zich weer richten op de veiligheid in onze dorpen.
De afgelopen jaren volgen ernstige- en complexe problemen binnen de nationale- en lokale samenleving -ik noem corona, klimaat, stikstof, woning schaarste, jongerenzorg, criminaliteit, opvang vluchtelingen/asielzoekers-, elkaar op in hoog tempo. Bewaking van de veiligheid van de samenleving en handhaving van de lokale orde zijn belangrijke taken van uw ambt. Ondermeer vanwege corona heeft u de recente jaren waarschijnlijk extra veel overleg gehad met collega burgemeesters en formeel of informeel over al die problemen gesproken met elkaar. Hoe ervaart u het huidige sentiment daarover bij uw ambtsgenoten?
Ja we hebben de afgelopen 1,5 jaar wekelijks contact. Iedere maandagochtend is regionaal burgemeestersoverleg over corona. Daar is justitie bij, de politie, de GGD. Dat betreft IJmond, Haarlemmermeer en Zuid Kennemerland. Aan het begin van de pandemie wist je natuurlijk helemaal niet wat het virus deed, of het een slachting zou kunnen worden. Wat erg mooi is geweest is de onderlinge collegialiteit. We hebben het echt samen gedaan Niemand ging soleren. We hebben wel twee collega’s, burgemeester Wienen van Haarlem en mevrouw Schuurmans van Haarlemmermeer, die het voortouw hebben genomen. De burgemeesters van Bloemendaal, Zandvoort, Velsen en Beverwijk namen de strandkant voor hun rekening. Voor Bloemendaal en Zandvoort leverde dat een spannende tijd op. Immers in het beging hebben we alle parkeerplaatsen moeten sluiten en zijn natuurgebieden afgesloten. Dat was geen vraagstuk voor Haarlem of Haarlemmermeer. Elke dag rond 17:00 uur belde burgemeester David Moolenburgh van Zandvoort me op om elkaar te spreken over de actuele situatie. Is er voldoende politie om te handhaven, moeten we wegen afzetten, komt er gedoe in duingebieden, hoe gaat het op de landgoederen? Dat alles heeft heel veel energie gekost. Het is een spannende periode geweest, maar ik vind dat we er goed doorheen zijn gekomen.
Een ander groot probleem voor de wereldbevolking is klimaatverandering. Ik las onlangs in de krant dat u zelf bezig bent met uw woning te isoleren?
Ja klimaatverandering wordt steeds meer voelbaar. Clusterbuien, natuurbranden overal op de wereld, een stijgende zeespiegel, stijgende energieprijzen en ook dat vertaalt zich natuurlijk lokaal. In combinatie met corona nemen de spanningen in de samenleving toe. Ik merk het bijvoorbeeld ook aan jeugdoverlast. Het afgelopen jaar had ik 300 meldingen vanuit de bevolking van jongelui die overlast veroorzaakten in de dorpskernen, bijvoorbeeld rond speelveldjes. Veel mensen werkten thuis en dat gaf veel huiselijke irritaties.
Daarom verheug ik me op de komende jaren. Iedereen kan er straks weer op uit, dingen organiseren. Ik kom graag langs, dat zeg ik nog maar eens een keer.
In ons vorige interview omschreef u uw rol in Bloemendaal als een soort handelsreiziger tussen de vijf dorpskernen: Aerdenhout, Bennebroek, Bloemendaal, Overveen en Vogelenzang. Ophalen wat er leeft, aan vraagstukken ligt, wat er aan kracht en potentie aanwezig is. Heemstede grenst aan Bloemendaal. Bent u daarin geslaagd en ging uw rol als handelsreiziger ook de gemeentegrens over?
Er worden enorme stappen gemaakt voor Zuid Kennemerland. We hebben een Zuid Kennemerlandse agenda. Dan heb ik het over Haarlem, Heemstede, Zandvoort en Bloemendaal. Daar hebben we stevig in geïnvesteerd. Dat hebben we gedaan om een beeld te krijgen van ‘wat willen we nou eigenlijk’ waar moeten we ons voor inzetten om ons te ontwikkelen met elkaar. De bereikbaarheid, de klimaatadaptatie, de duurzaamheid met elkaar implementeren. Ik geef een voorbeeld:
De clusterbuien komen steeds meer voor. Daar zijn we tot nu toe redelijk goed vanaf gekomen. Er was er één aan de kop van de Zeeweg bij Parnassia. Daar zijn delen van fietspaden weggespoeld. Als die bui in het woongebied was gevallen hadden we een serieus probleem gehad. Wateroverlast is op sommige momenten echt een vraagstuk. Echter op het moment dat wij in Bloemendaal de zaak goed op orde hebben en het rioolstelsel in Haarlem niet goed aansluit en het klimaatbestendig is, dan kunnen we investeren wat we willen. Dan gaat het alsnog fout. Je moet samenwerken. Dat zou kunnen betekenen dat je als Bloemendaal moet investeren in, ik noem als voorbeeld een gemaal. Of omgekeerd natuurlijk, een Haarlemse investering in Bloemendaal. Dit is natuurlijk maar een voorbeeld. ’t Gaat vaak over economie, over bereikbaarheid. Daarin kan je alleen iets bereiken door goed samen te werken. Fietspaden.
Een ander voorbeeld. Mensen die in onze regio recreëren maken graag gebruik van de fiets. Dat betekent dat het fietspaden-netwerk razendsnel voller wordt. Dat kun je per maand bijna meten. Er zijn ook instanties zoals PWN die dat scherp bijhouden. Het aantal fietsongevallen is de afgelopen jaren ook sterk toegenomen. Dat betekent dat je als gemeente moet investeren in het fietspaden netwerk. Ik ben bijvoorbeeld heel blij dat recent een prachtig fietspad is aangelegd langs de spoorbaan tussen station Heemstede Aerdenhout en Bennebroek. Het was voorheen te smal en dat werd aanzienlijk verbeterd. Dat kun je alleen maar regionaal regelen. Daar gaat veel geld in om en daar moet je de provincie of het rijk op aanspreken. Dan heb je in de lobby de metropoolregeling Amsterdam nodig, anders haal je het geld niet binnen. We gaan nu de stationsgebieden en de fietsenstallingen aanpakken.
U was voorheen bestuurslid van het Stedelijk Knooppunt Arnhem Nijmegen, een regionale autoriteit. U heeft, zo begrijp ik, wekelijks contact met uw Heemsteedse collega burgemeester Astrid Nienhuis. Kwam het de afgelopen jaren tot zo’n regionale autoriteit: ‘een stedelijk knooppunt Bloemendaal en Heemstede?’
In feite hebben we dat gedaan. We hebben nu een governancestructuur gemaakt met een bureau, met een secretaris-directeur die projecten moet vormgeven. De oud-griffier van Heemstede is de leidinggevende daarvan. Zij wordt geacht die projecten van de grond te trekken, dus we zijn er volop mee bezig.
Ik lees als onderdeel van uw portefeuille Communicatie en bestuurlijke vernieuwing (participatie). Kunt u een voorbeeld geven van bestuurlijke vernieuwing in Bloemendaal?
We hebben geprobeerd in Bloemendaal processen te structureren. Ik noem twee voorbeelden. In 2017 bleven heel veel vragen vanuit de raadsvergaderingen te lange tijd onbeantwoord. Dat gaf terecht irritatie bij de raadsleden: ‘Kom op met die antwoorden’
Dat hebben we zo gestructureerd dat nu bijna geen vragen binnen commissies en de raad meer openstaan. Daar is een apart bureau voor opgericht met een team dat zorg draagt voor snelle antwoorden. Dat noem ik bestuurlijke vernieuwing.
Een ander voorbeeld is, Bloemendaal heeft te kampen met veel integriteitsmeldingen. Daarvoor is een commissie aangesteld die voor rust heeft gezorgd.
Hoe gaat u in Bloemendaal om met de huisvesting Statushouders?
Ik zal proberen dat uit te leggen. Eerst dit: De provincie voert namens het Rijk ook toezicht uit op gemeenten. De provincie kijkt dus naar de gemeenten ‘hebben ze de zaak op orde’. Is de infrastructuur op orde, zijn de wegen goed onderhouden, zijn de groenvoorzieningen in orde. Worden risico’s op allerlei terreinen meegewogen. Als je bijvoorbeeld veel bomen hebt in de gemeente moet je ze wel verzorgen en tijdig snoeien. Ze kijken ook naar het sociaal domein, worden kwetsbare mensen goed gesteund. Wordt de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) naar behoren uitgevoerd. Krijg je een traplift als je die nodig hebt. Jeugdhulp verdient aandacht. Zijn de gemeentelijke financiën gezond. Al die aspecten staan al jarenlang op groen in Bloemendaal. Er is één uitzondering en er staan twee rode balkjes bij de huisvesting voor statushouders. Dus de provincie kwam al een paar keer langs met de boodschap ‘daar moeten jullie iets aan doen’
Dat is ingewikkeld, want vind in Bloemendaal maar eens plekken waar mogelijkheden zijn. Dan ontstaan dus spanningen tussen de opdracht van de provincie en het zoeken naar oplossingen waarvoor draagvlak is. Blekersveld is daar een voorbeeld van. Maar als je bestuurder bent, moet je ook je rug recht houden op het moment dat besluiten minder leuk zijn. Ik ben ervan overtuigd dat het ons gaat lukken om de taakopdracht van de raad uit te voeren. We zijn er heel hard mee bezig.
U noemde net de WMO. Het rijk heeft de afgelopen jaren steeds meer taken overgeheveld naar gemeenten, ook waar het gaat om uitvoering van de WMO. Steeds meer gemeenten kregen te maken met uitvoeringsproblemen door o.a. financiële belemmeringen. Hoe is dat momenteel in Bloemendaal?
De gemeente is financieel gesproken fit. Op dit moment. Maar het Rijk heeft aangekondigd dat ze ergens de komende jaren de uitkering uit het gemeentefonds gaan veranderen. Van alle gemeenten in Nederland krijgt Bloemendaal verreweg de laagste uitkering uit dat fonds. Dat is best een uitdaging, want we hebben vijf dorpen, er liggen wegen tussen, je wil ook investeren in infrastructuur, in verlichting bijvoorbeeld. Bij de herijking van het gemeentefonds wordt gesteld dat Bloemendaal nog veel minder middelen gaat krijgen. Dat gaat wel om € 45,- euro per inwoner. Dat kun je het mes zetten in voorzieningen, het mes in de gemeentelijke organisatie, of je kunt de belastingen verhogen. Als gemeentebestuur tracht je dan de meest verstandige beslissingen te nemen. Maar er hangen dus wel donkere wolken en die ga ik nog wel meemaken de komende twee ambtsjaren. Ik hoop dat het gevolg van het drastische plan van de herijking wordt verzacht.
Waar komt het idee van herijking overigens vandaan?
Dat komt uit de koker van grote gemeenten die stellen: wij hebben veel grotere vraagstukken dan het platteland, dus wij hebben meer geld nodig. De gemeenten in de buitengebieden moeten niet zeuren. Kijk wat wij als steden allemaal moeten oplossen. Dus gaat er meer geld naar de grotere gemeenten, dan heeft dat tot gevolg dat er minder gaat naar de omliggende gemeenten. Dus ook Heemstede en Zandvoort zullen dat vermoedelijk gaan merken, Er komt nog een extra element bij en dat is dat wij aan de kust zitten. De kust trekt toeristen aan, dus dan kan je toeristenbelasting heffen, dus dan zorg je maar voor middelen uit toeristenbelasting en parkeergelden.
Tenslotte, wat wilt u de lezers van dit interview meegeven?
Ik heb eigenlijk al veel dingen waar ik trots op ben genoemd in het interview. De gemeenteraad is in de breedte weerbaarder geworden. Het debat wint daardoor aan kwaliteit. Wat ik nog niet heb gezegd, ik doe een beroep op jonge mensen om actief te worden in de politiek. Angst voor intimidatie weerhoudt sommigen wellicht, maar dat is heel erg slecht voor een democratie. Tevens een oproep aan alle inwoners om positief te blijven! Er zijn lichtpuntjes: Denk aan de opening van de dagbesteding ‘De oppeppers Vogelhart’ voor kwetsbare mensen met dementie of andere beperkingen. Die mensen konden elkaar door de pandemie lange tijd niet zien en nu kan dat weer. Ook Welzijn Ouderen Bloemendaal en Bloemendaal samen zijn een verrijking voor onze samenleving.
Even een vraag over uw privéomstandigheden. Hoe bevalt het uw echtgenote in het Bloemendaalse?
Goed! Ze gaat regelmatig mee naar gelegenheden waar ik word uitgenodigd. We wonen prachtig in Aerdenhout, we voelen ons erg bevoorrecht. We maken veel fietstochten door het duingebied. Ik voel me bijvoorbeeld erg thuis bij de reddingsbrigade. Daar wacht ons altijd een warm welkom. Onder het genot van een kopje koffie even ‘opsnuiven’ wat er allemaal aan de hand is op het strand. Soms fietsen we via IJmuiden en weer terug door dit prachtige gebied en daar geniet mijn vrouw ook bijzonder van. We hebben ook een sloepje aangeschaft, waarmee we heerlijk het water op kunnen. Het is een laag bootje, zodat je er gemakkelijk de binnenwateren zoals bijvoorbeeld de Leidse Vaart op kan en zelfs naar Groenendaal. Hieronder het echtpaar Roest
